ขนมฟัก เป็นขนมโบราณพื้นบ้านของชาวระยอง นิยมทำในงานบุญ เก็บไว้ได้นานมีคุณประโยชน์ต่อร่างกาย จากคุณสมบัติของฟักที่มีความเย็น จึงช่วยถอนพิษร้อนในร่างกายได้
ฟักเขียว หรือ ฟักแฟง หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า “ฟัก” เป็นผักพื้นบ้านพืชล้มลุกจำพวกไม้เถาตระกูลแตง มีคุณสมบัติเย็น และยังมีคุณค่าทางโภชนาการสูง เพราะมีธาตุและ วิตามินหลายชนิด มีเส้นใย และโปรตีน คนสมัยก่อน จึงนำฟักมาปรุงเป็นอาหารหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นต้มจืด แกงเผ็ด หรือเอาฟักไปผัดใส่ใข่ ก็แสนจะอร่อย แต่หลายคนคงยังไม่ทราบว่า ฟักทำขนมได้
ที่จังหวัดระยอง มีขนมชนิดหนึ่ง ชื่อว่า ขนมฟัก เป็นขนมพื้นบ้านมาแต่โบราณกาล นิยมทำเฉพาะในงานบุญต่างๆ เพราะเชื่อกันว่าฟักเป็นพืชที่ให้ความเย็น เมื่อรับประทานแล้ว จะเกิดประโยชน์กับร่างกายอีกทั้งยังก่อให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุขจึง นิยมทำขนมฟักเฉพาะในงานบุญ ไม่ว่าจะเป็นชาวพุทธ หรือชาวมุสลิม ก็นิยมทำขนมฟักแจกจ่ายให้ญาติพี่น้องได้รับประทานกันอย่างทั่วถึง
นางกุหลาบ ทิศา ชาวบ้าน บอกวว่า การทำขนมชนิดนี้ เริ่มจากนำฟักเขียวที่แก่จัด ปลอกเปือกออก แล้วนำมาขูดเป็นเส้นๆ เอาแต่เนื้อเหมือนขูดมะละกอ บีบน้ำออก จากนั้นใส่เนื้อฟักลงในกระทะ กวนกับกะทิ น้ำตาล และแป้งข้าวเจ้า ใช้ไฟอ่อนๆเพราะถ้าไฟแรงจัด ขนมก็จะใหม้ และต้องกวนตลอดเวลาห้ามหยุด จนกว่าขนมจะล่อน ไม่ติดกระทะ จึงค่อยๆโรยถั่วลิสงคั่วบดละเอียด ลงไปในขั้นตอนสุดท้าย ซึ่งการกวนจะ ใช้เวลานานประมาณ 4ชั่วโมง เมื่อได้ที่ แล้วเทใส่ถาด ขัดหน้าด้วยน้ำมันพืชเล็กน้อยเพื่อให้หน้าเนียน พอเย็นก็ตัดเป็นชิ้น แจกจ่าย ซึ่งลักษณะของขนมฟัก กลิ่นหอมละมุน เมื่อกินจะมีความเหนียว รสชาติหวานมัน ปัจจุบัน หากินยาก เพราะขั้นตอนการกวนต้องใช้เวลานาน ส่วนใหญ่จะทำแจกจ่ายเฉพาะงานบุญใหญ่ๆเท่านั้น.
อัจฉรา วิเศษศรี จ.ระยอง
